W dniu 16 listopada 2018 r. miało miejsce ostatnie pożegnanie kpt. Franciszka Baryły ps. „Jan”. Miało ono niezwykle uroczysty charakter. Pogrzeb poprzedzony Mszą św. odbył się z pełnym ceremoniałem wojskowym  i zgromadził tłumy. Oprócz rodziny z kraju i zagranicy z wielkim żalem żegnała Go liczna grupa Kombatantów na czele z gen. bryg. Tadeuszem Bieńkowiczem ps. „Rączy”, delegacja Komendy Garnizonu Kraków, reprezentanci Prezydenta Miasta i Rady Miasta Krakowa, przedstawiciele różnych organizacji społecznych, z którymi Zmarły współpracował, nie zabrakło też delegacji Muzeum Armii Krajowej.  W ostatnią drogę odprowadzało kpt. „Jana” 15 pocztów sztandarowych: wojskowy, kombatanckie i Polskiego Związku Pszczelarzy z różnych kół Małopolski. Marsz żałobny grała orkiestra Wojska Polskiego a hejnalista i werblista sygnały podczas składania trumny do grobu.  Nad mogiłą kompania honorowa oddała salwę honorową i pochyliły się sztandary, złożono kwiaty i zapalono znicze. Cześć i Chwała Bohaterom!

tekst i fot. Małgorzata Koszarek

***

11 listopada odszedł na wieczną wartę Franciszek Baryła, ur. w 1926 roku, Przyjaciel Muzeum AK, współtwórca i aktywny działacz oraz wiceprezes Małopolskiej Fundacji Dom Kombatanta RP - Muzeum Czynu Zbrojnego w Nowej Hucie. 

Na ręce Rodziny Zespół Muzeum AK przekazuje najszczersze kondolencje i wyrazy wsparcia w tych trudnych chwilach. Jeszcze nie tak dawno, we wrześniu, spotkaliśmy się z p. Franciszkiem w czasie obchodów 79 rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego, gdzie wygłoszono napisany przez Niego felieton, wspominający czas wojny i czas okupacji, wraz z pięknym wyraz docenionej i doświadczonej przez Niego wolności.

Dziś, żegnając p. Franciszka, pragniemy przypomnieć Jego życiorys i oddając należne zasługi, przede wszystkim przekazać wartości, których sam był propagatorem: silny duchem, nawet kiedy ciało jest słabe, do ostatnich dni działał na rzecz dziedzictwa Muzeum Czynu Zbrojnego i Małopolskiej Fundacji Dom Kombatanta. 

Ur. 9 marca 1926 r. w Zawierciu, od marca 1941 r. pracownik Fabryki Maszyn inż. I. Banachiewicz, która została przejęta przez okupanta w tzw. zarząd komisaryczny i nastawiona na produkcję dla potrzeb wojny. W latach 1943-45 obrabiane tam były wały główne i korbowe silników do łodzi podwodnych. Wykonywano też prototypy najnowszych wysoko wydajnych automatycznych pras do wytłaczania na zimno łusek pocisków artylerii przeciwlotniczej.

W kwietniu 1943 r. wstąpił w szeregi grupy sabotażowej GL PPS działającej na terenie fabryki, i został zaprzysiężony pod ps. "Jan". Będąc tam zatrudnionym brał udział w akcjach sabotażowych polegających na niszczeniu, uszkadzaniu wytwarzanych produktów na rzecz przemysłu wojennego III Rzeszy. Niezależnie, wiosną 1944 r. pełnił funkcje łącznika w przygotowaniu akcji Oddziału "Twardego" - Stanisława Wencla - rozbrojenia Werkschutz’u w fabryce FUM w Porębie, gdzie zdobyto wiele broni i amunicji bez własnych strat.

Po wojnie zgłosił się do pracy w Śląskiej Grupie Operacyjnej w Katowicach i został skierowany do pracy w Kolejach Elektrycznych Śląska Opolskiego w Gliwicach. We wrześniu 1950 r. został skierowany do Szkoły Dyplomatyczno - Konsularnej przy MSZ w Warszawie. Od 1951 r. pracownik MSZ w Warszawie, a w 1952 r. skierowany do pracy w Ambasadzie PRL w Pekinie, najpierw jako referendarz, a następnie jako Attache Wydziału Konsularnego w Pekinie i p.o. Konsula w Tien Tsin. W 1953 r. po ujawnieniu zatajonej przeszłości konspiracyjnej został odwołany z poleceniem natychmiastowego powrotu do Polski. Po powrocie zwolniony z pracy z odmową możliwości zamieszkania i zameldowania w Warszawie.

W 1982 r. w wyniku utraty zdrowia przeszedł na wcześniejszą emeryturę. Pracował społecznie w Wojewódzkim Związku Pszczelarzy w Krakowie i Polskim Związku Pszczelarzy w latach 1980-2005 jako sekretarz i wiceprezes. Jednocześnie od 1982 r. pełnił rolę prezesa Koła Pszczelarzy w Nowej Hucie. Był członkiem Rady nadzorczej OSP "Pszczelarz" w Krakowie.

Od 2000 r. prezes Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej przy HTS w Nowej Hucie, był również członkiem Zarządu Okręgu Małopolska ŚZŻ AK i wiceprezesem Małopolskiej Fundacji Dom Kombatanta RP - Muzeum Czynu Zbrojnego w Nowej Hucie gdzie w zgodnie z hasłem "zachować dla przyszłych pokoleń" organizował liczne sympozja, spotkania i publikacje. Po śmierci Kustosza Muzeum Czynu Zbrojnego Mariana Oleksego w 2010 r. przejął na siebie trud organizacji dzieła publikacji Zeszytów Historycznych Muzeum Czynu Zbrojnego.

11 listopada 2018 roku odszedł na wieczną wartę, pozostawiając nam piękne wspomnienia, ponadczasowe wartości i dziedzictwo, które do samego końca było dla Niego ważne.